Młynarstwo wodne – zapomniane dziedzictwo kulturowo-przyrodnicze Karpat

Projekt badawczy poświęcony młynarstwu wodnemu w Karpatach rozpoczęliśmy jesienią 2021 roku w składzie: Aleksandra Jasińska, Natalia Książek, Agnieszka Werblańska, Szymon Błaszczyk i Jakub Pałucki. Opiekunem naukowym jest dr Karol Witkowski.

  1. Stan prac
    W pierwszym etapie projektu dokonaliśmy digitalizacji lokalizacji urządzeń wodnych (młynów różnego przeznaczenia, nie tylko mącznych, ale również tartaków, foluszy, kołkarni itp) zaznaczonych na Drugim zdjęciu wojskowym Imperium Habsburskiego wykonanym w latach 60. XIX wieku. Następnie przeprowadziliśmy kwerendę źródeł, literatury oraz stron internetowych w celu wskazania miejsc, w których współcześnie istnieją urządzenia wodne, w tym również MEWy (małe elektrownie wodne). Obecnie (wiosna 2022 roku) analizujemy powiązanie lokalizacji współczesnych obiektów z lokalizacją XIX-wieczną.
    Dotychczas zebrane materiały pozwoliły nam przeanalizować historyczne karpackie młynarstwo pod kątem możliwości uznania go za dziedzictwo kulturowo-przyrodnicze. Jako studium przypadku wybraliśmy górny bieg Kamienicy w Gorcach. W lutym 2022 roku, pomimo trudnych zimowych warunków, odbyliśmy badania terenowe, podczas których sprawdziliśmy na ile lokalizacje historycznych młynów zaznaczone na XIX-wiecznej mapie są nieprecyzyjne.

    Gorczański Park Narodowy, dolina Kamienicy, miejsce lokalizacji jednego z tartaków

    Zespół terenowy 😉
  2. Efekty
    Zebrane dane pozwoliły nam przygotować referat pt. Młynarstwo wodne – zapomniane dziedzictwo kulturowo-przyrodnicze Karpat, który Jakub Pałucki zaprezentował podczas konferencji Społeczne funkcje obszarów chronionych, która odbyła się w Krakowie w dn. 18-19 marca 2022 roku. Konferencja była zorganizowana przez Akademię Wychowania Fizycznego w Krakowie, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Pieniński Park Narodowy oraz Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Komisję Ochrony Przyrody Oddziału Akademickiego PTTK. Do końca 2022 roku powinna ukazać się pokonferencyjna monografia z rozdziałem przygotowanym przez cały nasz zespół.

Streszczenie referatu

J. Pałucki prezentujący zagęszczenie młynów wodnych w Karpatach w XIX w.
Zdalny wykład prof. R. Keitera (University of Utah) w ramach świętowania 150-lecia PN Yelowstone